Mendiko osterak: Madotzetik Artxuetara raketaz

Madotz herritik abiaturik Artxuetarainoko igoera eta itzulera raketekin. 17 kilometro terdi pasa eta 700 metrotik gorako denibela duen ibilbidea da. Raketekin osorik burutzeko akaso apurtxo bat luzea, elurra gogorregia ez bada eta bakarrik joatea bazara, baina joan eta etorria toki beretik izanda, edonondik atzera jotzerik dago. Atako haraneko bidea xarmaz beterik dago, basoa eta megalito ezberdin dituena, erranguratsuena Errolanen Harria.

Ibilbidearen xehetasunak Wikilocen:

Ibilbideko bideoa:

Ibilbidea eta altimetria

Artxuetara Atatik

Ibilbidea 3 D formatuan:

Altimetria

Madotz herrira gerturatu eta aparkatzeko tokia palarekin egin ondoren motxila eta raketak paratu eta ibilbidearekin hasteko pres izango naiz.

Madotz

Herritik abiatuko naiz iturrira eta handik Atarako pista hartzera. Elur makinak errepidea garbitu izan du baina aparkatokiak ez. Hala ere hasieratik raketekin ibiltzerik izango dut eta hori estimatzekoa da.

Oderitz

Eguna ez dago argitsua baina tarte batzuetan eguzkiak mendia argitu egingo du hasierako partean.

Atarako pista

Pista bukatu egiten den puntuan, bidea hasiko da eta elurrak adarrak jaitsi izan ditu eta hasierako zatian hauek baztertzen ibiliko naiz aurrera egiteko.

Bidea

Elur geruza

Eguna hotza delaren adierazle

Ia ez da jenderik ibili aurretik, urrats zahar batzuk topatuko ditut bertzerik ez. Horregatik nekagarriagoa egingo zait aurrera egitea baina bakardade honek ere badu bere saria.

Aurrerago eta bidearen erdian paisai karstikoan gaudelaren lekuko izango da azken urteetan zabalduriko zulo hau.

Pistaren erdian irekitako zuloa

Geroago hesi batetara iritsiko naiz. Hau atakatik gainditu eta segituan eremu irekietara iritsiko naiz.

Hesia

Akier eta Irumuga aldera

Eguna hotz dago eta horregatik edonon horma topatuko dut, baina haranean haize gehiegirik ez dabilenez eta ibiltzen noalarik, jasangarria izango da.

Horma nonahi

Poliki poliki Errolanen harrira hurbilduko naiz eta aurreneko aldiz Artxueta mendia ikusgai izango dut.

Artxueta Atatik

Artxuetaren xehetasuna

Errolan harria zutarri berezia eta toki estrategiko eta xarmaz beterikoan kokaturik dago.

Mendiko osterak: Madotzetik Errolan Harrira - Oderitz eta Larrazpil (mendikosterak.blogspot.com) toki bera elurrik gabe ikusgai.

Errolan Harria

Tradizioaren arabera kondaira hau kontatu izan da zutarri honen inguruan:

Aralar mendilerroan dagoen Atako belardian, Errolan-arriya "Roldaneko harria" izeneko haitza dago. Hiru metroko altuera duen harri bat da, partzialki lurrean sartuta dagoena. Batzuek menhirra dela uste dute. Irudi antropomorfoa du, zehaztugabe samarra. Horregatik, eta dolmenezko eskualde batean dagoelako eta, beharbada, inguruko trikuharriekin zerikusia duelako, hileta-estatua eta Euskal Herriko disko-formako hilarrien kate ebolutiboko lehen katebegitzat hartu izan da. Herrian kontatzen denez, Roldanek Madozeko herriaren kontra jaurti zuen San Migel Excelsiskoaren gainetik, baina, arropa besoan korapilaturik, herri hartatik bereizten zuen distantziaren erdia salbatzeko baino ezin izan zion bulkada handirik eman. Harria, beraz, Atako lokarrian erori zen. Aurpegi batean sei ildo ditu, artifizialak diruditenak eta Roldanen behatzen inpresio gisa hartzen direnak.

Errolan Harria

2009, Abuztua 17 - 22:29 — Juan Iturralde eta Suitek topatu omen zuen (egiaztatu gabe)

Mendi haietara egin nuen hirugarren edo laugarren espedizioan, Atako palaxuan gelditu nintzen, Erroldan-arriya inguruan indusketa bat egiteko asmoz. Nire gidariak hasi zuen, baina nik uste nuenaren kontra, triangelu-harria, bere forma mantenduz, sakonera handian sartzen zen lurrean. Hau landare-lur mehe-mehe, trinko eta garbiz osatua zen, eta ez zen harri txikirik ageri bertan; metro bateko sakoneran, lurra are trinkoago ageri zen; altzairuaren kolore beltzaran urdinxka zuen, eta aitzurrari itsatsita ateratzen zen mokoa zati leun, distiratsu eta finetan, buztingintza mekaniko bateko lokatz prentsatuenaren antzera. Indusketak aurrera jarraitu zuen, eta harriari forma berria zeriola ohartu nintzen, zeinu misteriotsuek ateratzen duten ertzetik adar edo beso moduko bat sortuz, ertz horri itsatsia, zeinaren zatirik lodiena behealdean baitago, alderantzizko estatua baten sorbalda balitz bezala. Laster iritsi zen 1,87 m-ko sakonerako indusketa, eta, harriak oraindik jarraitzen bazuen ere, ezin izan nion egindako lanari jarraitu, lurra hondotik ateratzeko zailtasuna ekiditen zuelako saskirik edo lurrekorik gabe, eta beste baterako aplikatu nuen miaketa oso bat egiaztatzea, indusketa, bitartean, betetzen saiatuz.

Indusketa bertan behera utzi zenetik, harriak 3 metroko luzera hartzen zuen eta lurrean hondoratzen zen, beti ere triangelu-formari eutsiz, aipatu dudan besoa izan ezik.

Bistan denez, ez zen historiaurreko muga, nik uste nuen bezala, hain monumentu bitxia, eta bere garaiera apartekoa ikusita, menhirra dirudi, oso gutxi baitira, hau bezala, inskripzio edo zeinu grabatuak dituztenak.

Baina menhirra izanik, nola mantentzen da posizio bertikalean lurperatuta? Lur-maila, alde txikiarekin, gaurkoa izan balitz eta ustezko menhirra erori izan balitz, horizontalean egongo zen. Bere klaseko beste monumentuek bezala, bere lekuan jartzen bada, orduan lur-maila nabarmen aldatu da, altuera bi metro edo gehiago handituz, ia lurperaturik utzi arte; baina sinesgarria da lurraren maila handitze hori ondoko altueretako lur-jausien ondorioz izan balitz, zutik geratuko litzatekeela hain oinarri gutxiko (0,56 m) eta hain goratasun handiko harri hori.

Hori ez da sinesgarria, eta susmatzen dugu harria monumentua eraikitzean lurperatu dutela, agian gaur egun ezagutzen ez dugun erritu, sineskeria edo sineskeriaren arabera, eta agian goiko aldean grabatutako ildo misteriotsuak azalduko zituztela, hori baita agerian geratzen den bakarra.

"Nafarroako monumentu megalitikoak" liburutik

Errolan Harria

Monumentu megalitikoa bisitatu ondoren Atatik aurrera jarraituko dut, eremu lau eta eder honetatik.

Ata

Aurrerago urmaeltxo batetara iritsiko naiz. Gaurkoan eta elurrez inguraturik xermagarriagoa egiten zait.

Fagopeko Baltsa

Fagopeko baltsa

Fagopeko baltsa utzi eta aurrerago joko dut, korta edo abereak biltzeko dagoen eremura arte. Han Ata utzi eta ezkerreko aldetik gora joko dut, pista batetara atera arte eta handik jarraitzeko.

Animaliak biltzeko eremua

Metro gutxi aurrerago pista erdian ate bat dago. Hau gainditu eta mendi lepora igoko naiz.

Atea

Pista eroso honetatik mendi lepora tarte txikia izango dut.

Pista

Mendi lepoan bidegurutze ezberdinak daude. Ezkerretik Agiritik datorren bidea, eta zuzen Uhartetik santutegira igotzen den pistarakoa. Gaurkoan zuzen metro batzuk jarraitu beharko dut.

Mendi lepoa

Metro gutxi pistatik egin eta eskuinetik abiatzen den pista hartuko dut mendien goiko aldetik jarraitzeko

Eskuineko pista segi

Elur geruza handiagoa da baso honetan

Basotik aurrera jarraitu beharko dut, Sakana eta Ata bereizten duen mendilerrotik aurrera.

Basoa

Basoa eta gibelean Beriain

Zuhaitzak elurturik

Tarte honetan zuhaitzak, harriak irudi bereziak eskaintzen dizkidate elurrez zuriturik.

Gora behera ezberdinak izango dira eta tarteka zuhaitzen artean Beriain aldera eta Satrustegi mendilerroa ikusteko aukera eskainiko zaigu.

Apur batez eguzkiak hodeiei borroka irabazi eta eremua argitzeko beta du.

Azkenik, behetik edo Atatik datorren bide normalarekin bat egingo dut eta ezkerretik igotzen jarraituko dut.

Atatik datorren bidea

Beriain

Basotik zuzen jarrituko dut tarte batez.

Beriain aldera

Beriain

Eguzki izpiak lotsati agertzen dira

Eguzki izpin bakan batzuk

Eremu elurtua

Beraiain

Santutegi aldera

Mikel Deunaren Santutegia

Beriain eta Sakana

Panoramika

Artxueta mendia

Mendi erpinetik jarraitu ordez, eskuinetik sakonumetxo batetara jaitsiko naiz eta handik jarraituko dut haizeaz apurtxo bat babesteko asmoz.

Azkenean berriz ere tontor aldera bideratu beharko dut eta Artxueta mendiko magaletan barneratu.

Artxueta

Artxuetara igotzen den errepidera aterako naiz mendi erpinean duen bihurgunera.

Artxueta

Artxuetatik

Errepidetik igotzea erabaki dut, haizeak elur asko eraman duelako.

Santutegi errepidetik

Santutegi aldera

Sekulako hotza eta haizea egiten duenez, tontorrera iritsi bezain pronto, bertze aldetik jaisten hasiko naiz ez bai dago goian geldirik egoterik.

Basoan babestu beharko naiz

Berriz basoan, haizez babesturik eta harri batzuz inguraturik zerbait jateko tartea izango dut. Hala ere eguraldiak ez du aukera gehiegirik ematen geldirik egoteko eta oraindik zenbait kilometro ditudanez, tita batean bukatu eta martxarekin jarraituko dut.