Peña Amaya

Peña Amayara ibilbide zirkularra. Zintzilikaturtako sinklinalak interesa ematen dio geologikoki ibilbideari baina gainera aztarna arkeologikoak bisitatzeko aukera eskaintzen digu ere. Zortzi kilometro erdi pasatxo eta 500 metrotako desnibelekoa.

Ibilbidearen xehetasunak Wikilocen:

Powered by Wikiloc

Ibilbideko bideoa: 

Ibilbidea eta altimetria

Peña Amayako ibilbidea

Altimetria

Peña Amayako goiko aparkalekutik abiatuko gara. Horretarako Amaya herrira gerturatuko gara eta handik gora doan pista jarraituko dugu,

Peña Amayako goiko aparkalekua

Aparkaleku berean informazio ohola izango dugu eta hesia gainditzeko langa ere. Handik igotzen hasiko gara.

Hesia eta langa

Geologikoki, Las Loras eskualdeko kareharrizko erliebe batean zintzilikatutako sinklinalaren adibide bikaina da. Eskualde horren barruan, Peña Amaya mendigunea da garaiena.

Garaiera absolutua duenez eta Las Loras parameraren ertz berean dagoenez, Peña Amaya nabarmentzen da ingurunearekiko altitude erlatibo handia duelako, gailurraren eta oinen artean ia laurehun metroko desnibela baitago, 1370 metrora, eta 980 metrora, bi amildegi bertikalen bidez modu malkartsuan salbatuta. Konfigurazio horri esker, Peña Amayak Mesetako lur sedimentarioen eta Kantauriko mendikatearen inguruko mendilerroen arteko trantsizioan paisaian izan zuen arrasto indartsuaren itxura du.

Aparkalekutik ikuspegia

Aztarnategiaren informazioa Regio Cantabrorumetik jasoa;

Amaya antzinako Kantabriako gotorlekuetako bat da, eta Burgosko lautadaren gainean dago. Talaia erraldoi honetan (1377 metroko garaiera) historiaurretik bizi izan da, eta gizakiaren presentziari dagokionez, gorakada handia izan du K.a. X. mendearen amaieran. Hortik aurrera hasi zen Amaya garrantzi nabarmena izaten, eta Burdin Aroko kantabriar kastrorik garrantzitsuenetako bat bihurtu zen. "Amaya" toponimoaren erroak "am (ma)" edo "ama" esan nahi du, bere izena, Amaya edo Amaia, "hiri ama", edo aurrerago "hiriburu" deituko litzatekeena, alegia. Ez dakigu ziur Amaya, funtsean, erromatarren aurreko kantabriarren hiriburua izan ote zen, iturri klasiko bakar batek ere ez baitu horrela jasotzen.

Langa

Pista zabal batetatik igotzen hasi.

Peña Amaya

Gora iritsi eta aurreneko lautadatxo bat topatuko dut. Eskuin aldean behatoki natural bat dago eta hara bideratuko naiz.

Informazio ohola

Inguruko geologiaren azalpenak biltzen ditu informazio oholak eta behatoki honetatik ikuspegi zabalak ditugu.

Behatokitik

Agerikoa da aurreneko haitzez sorturiko lautada honek, gune estrategiko ederra osatzen duela. 

Haitzek babesa naturala eskaintzen diote eremu honi

Behatokitik herrixka edo hiritxoaren aztarnategira joko dut.

Castillo

Gaztelu edo Castillo mendiaren azpiko lautada honetan aztarnategia dago. Informazio ohol batek erakutsiko du bertan eraikitakoa.

Informazio ohola

Aztarnategia

Goi ordokitik Kantabriako lurralderako sarbidea menderatzen duen gotorleku estrategiko hau erromatarrek konkistatu zuten Kantabriako gerretan zehar (K.a. 29-19). Amayako hitzordu zaharrena Buztinezko Ibilbidean aurkituko dugu.

Aurriak

Bere garrantzi estrategiko eta militarra adierazten digun beste datu bat da Cesar Augustok berak kanpamendu bat izan zuela Amaya inguruan. Ezer gutxi gehiago jakin zen ondorengo III. mendeetan, bisigodoak iritsi ziren arte. Hortik aurrera bere izena indartsu entzuten da berriro.

Herrixka

Erromatar konkistaren aurreko kantabriar okupazioa, hasiera batean, gerriko piezak eta hiru fibula, bi aizto eta iberiar jatorriko denario batzuk aurkituz zehaztu zen. Azken hauek, antzinako kantabriarrek hegoaldeko herriekin merkataritza egiten zutela adierazten dute.

Erromatarren okupazioaren ondoren, aurkikuntzek "Amaiak" erromatar inperioarentzat duen garrantzia nabarmenago egiten dute: orraziak, izen indigenak dituzten hilarriak (kantabriarrak) eta erromatarrak, ukenduak, txanponak, anforak eta edalontziak, pintzak, etab. Horrek aditzera ematen digu okupazio militarra zibil gisa beren lautada handietan ezarri zela.

Herrixka

Gaztelu mendia eta herrixka

Herrixka utzi eta pistatik gora joko dut. Baina eskuin alderantz desbideratu beharko da Gaztelu mendira igotzeko.

Castillo mendia

Eskuin aldetik joango naiz, Gaztelu mendiko gotorlekuak ikusteko. Estugune batetatik gora egitean harresiaren aztarnak ikusgai izango dira.

Harresia

Harresitik ikuspegia

Harresia

Harresia eta informazio ohola

Harresia gainditu eta pasabide estu natural batetatik gora jarraituko dut.

Harresitik gora

Honela Gaztelu mendira iritsiko naiz. Bertan gazteluaren aurriak antzeman daitezke.

Peña Amaya Gaztelutik

Gazteluaren aurriak

Amayako muinoaren goialdean erromatarren garaiko eraikinen aztarnak aurkitu ziren. Jakina, Erdi Aroko eraikinak askoz ere agerikoagoak eta nabarmenagoak dira, baina ez dugu ahaztu behar Amaya hartu ondoren gotorleku militar bat ezarri zela puntu horretan (ikusmenari dagokionez). Hemendik, erraza izango litzateke Pisoraca (Herrera de Pisuerga), Julióbriga (¿Retortillo-Reinosa?) eta Portus Blendium (Suances) lotzen zituen bidearen gaineko kontrola mantentzea, Pisoraca Legio IV Mazedonicako balizko kanpamendua izanik. Bidea Amayatik mendebaldera zihoan.

Aurriak

Apurtxo aurrerago tontorra dago. Bertatik ikuspegi zabal eta ederrak daude.

Castillo mendia

Tontorretik

Panoramika Castillotik

Aurriak

Bisita burutu ondoren bertze magaletik jaisten hasiko naiz.

Jaitsiera bertze magaletik

Beheko aldean, eskuinetik bidexka bat dago koba batetara joateko. Hara joko dut, bertatik argazki batzuk ateratzeko.

Koba

Koba

Berriz bidera itzuli eta mendi leporantz bideratuko naiz, haitzen azpitik.

Mendi lepora

Mendi lepotik bide argi batek Amaya peñako haitzen azpitik eramango nau.

Haitzen azpitik bidea

Castillo mendia

Poliki poliki altuera apurtxo bat irabaziz aurrera egingo dut.

Bidea

Bidea

Haitzen azpitik

Hongarrera errekaren sorburutik igaro eta buelta ematean ezkerretik gora doan bidexka hartuko dut, Peña Amayako goiko partera iristeko.

Harrietatik bidexka gorantz

Ezkerretik gora bidexkatik

Altuera irabaziz noa bidexka estutik goian dagoen lautadara iristeko. Ezkegitako sinklinalera iristeko.

Goiko ikuspegiak zabal eta ederrak.

Azken aldapa lautadara iristeko

Gorantz bideratuko naiz sinklinalaren goiko partera iristeko.

Sinklinaletik

Panoramika behatokitik

Erdiko partean dauden tontortoetatik jarraituko dut.

Erdikoan harriz osaturiko etxolatxo edo aterpetxo bat dago.

Aterpetxoa

Panoramika erdiko tontorretik

Handik ezker aldeko amildegiko goiko partera bideratuko naiz.

Paña Amaya

Bertze harriz osaturiko aterpeak ikusgai bidean.

Aterpetxoa

Xehetasuna

Bertze haranerako ikuspegiak izango ditut amildegiko goiko partetik.

Panoramika bertze haranerantz

Eta mendi erpinetik tontor nagusira jarraituko dut.

Bertze aldeko mendiak

Azkenik Erpin geodesikoa ikusgai izango dut.

Peña Amaya

Haize zakarra eta lainoa sartzen hasia da eta agudo tontorrera zuzenduko naiz.

Tontorretik gertu

Tontorretik

Paña Amayara iritsiko naiz eta haize honekin argazki baten bat atera eta ziztu bizian jaisten hasi beharko dut.

Peña Amaya

Peña Amayatik

Peña Amayatik

Peña Amayatik

Panoramika tontorretik

Peña Amaya

Eskuin aldetik jaisten hasiko naiz, haitz batzuen artean ageri den biderantz.

Peña Amaya

Azkenik jaisteko pasabidera gerturatuko naiz eta bertan haizeaz babesterik izango dut.

Jaisteko bidea

Jaitsiera

Bide estuak haitzen artetik beherantz eramango nau.

Bidea

Pasarte estuak ditu jaitsiera

Jaitsierako bidea

Haitzen oinarrietara iritsiko naiz. Bertan hesi bat dago. Hau gainditu eta eskuinetik jarraitu beharko da.

Hesia

Haitzen beheko partetik doa itzulerako bidea.

Haitzen azpitik segi

Oraingoan Amaya Peñaren goiko haitzen azpitik tarte ederra egin beharko da.

Haitzen azpiko bidea

Bidea

Lainoa azkar dator eta momentu batzuetan ez da ezer ere ikusten. Oraingoan haize zakarra eskertu beharko da, argi tarteak eskaintzen dizkidalako.

Bidea

Azkenik Castillo mendia ikusteko aukera izango dut.

Igoerako bidearekin bat egin

Igoerako bidera iristean, beherantz jaitziko naiz, Hongarrera errekatxora iristeko.

Hongarrera errekak sorturiko troka

Hongarrera erreka gainditu eta mendi magaletik jarraituko dut, Castillo mendiko azpitik.

Hongarrera erreka

Hongarrera erreka

Magaletik Castillo mendiari itzulia eman arte jarraituko dut. Han harantxora bideratuko naiz, berriz ere herrixkaren aurrietara joateko.

Bertze aurri batzuk

Eta aurrietatik, pistara eta bertatik aparkalekura itzuliko naiz, ibilbideari amaiera emanik.