Mendiko osterak: urtarrila 2025

Olazti herritik abiaturik Urbasara igoera eta ibilbide zirkularra Gainsol mendira igota eta Ziordiako maiatza paratzen duten tokitik igarota. Urbasa eta Andiako Parke Naturala balio geologiko, biologiko, ekologiko, paisajistiko, arkeologiko eta soziokultural handiko naturgunea da. Gaurko txangoan horietariko batzuk ikusteko beta izango da. Bidezaharrak mendi lerrora igotzeko, Paisai naturalak, Urbasako mendatean Sorosgain trikuharria, zutarriren bat, abeltzainen eremua eta tradizio batzuetako adibideak, maiatzaren arrastoekin errate baterako. 14 kilometro pasatxo eta 600 metrotako desnibeleko ibilbidean zehar.

Ibilbideko xehetasunak Wikilocen:

Ibilbideko bideoa:

Ibilbidea eta altimetria.

Olaztitik zirkularra Urbasatik

Altimetria

Olazti herrira gerturatu eta polikiroldegiaren aparkalekuan kotxea utzi eta motxila eta botak paratu ondoren ibilbideari hasiera emango diot

Olaztiko polikiroldegian

Ezkerretara Urbasarako errepidearen hasiera dago. Handik ibiltzen hasiko naiz.

Urbasarako errepidetik

Segituan San Sebastian baselizara, izen bereko auzoan kokatuta dagoenera iritsiko naiz.

Baseliza honen inguruko informazioa:

Bost ataleko nabe zabala duen eraikina da. Kanpoaldean, horma luzituak ditu, angeluetan harlanduzko kateak dituztenak. Barnealdean, Belengo Ama Birjinaren tailua dago, XV. mendeko lehen hereneko gotikoa, germaniar ereduei jarraitzen diena

San Sebastiain baseliza

Auzoaten goiko partera iritsi eta eskuinetik abiatzen den pistatik jarraitu beharko da errepidetik baztertuz.

Eskuineko pistatik segi

Bertan zutoin bat ikusgai dago Portu zaharrerako norantza eta distantzia adieraziz.

Zutoina

Apurtxo bat aurrerago Portland enpresaren garraio zintako egituraren azpitik igaro beharko da. Itzulian ikusiko den harrobitik fabrikara doana.

Garraiorako egitura

Aurrerago bidegurutze batetara iritsi eta pista nagusia utzi beharko da zuzeneko bide zaharretik jarraitzeko.

Bide zaharretik zuzen segi

Metro gutxi geroago eta bide zaharretik jarraitzeko, zuzeneko bidea jarraitu beharko da.

Zuzen bidegurutze honetan

Troskera errekaren troka estutzen delarik, bide zaharraren aztarnak ikusgai izango dira. Puntu batzuetan harriekin osaturiko bide zaharra bete betean ikusterik dago.

Harrisko bide zaharra

Altuera irabaziz eta trokaren gune estutik gora jarraituz, aurreneko aldiz errepidera aterako naiz. Errepidea gurutzatu eta zuzen bide zaharretik jarraitu.

Errepidea estreinekoz gurutzatu

Gorago ur-jauzi batetara iritsiko naiz. Euria egiten duenean ura daramana.

Ur-jauzia

Harrizko estrato mardula

Bide zaharra

Aurrera jarraitu eta berriz ere errepidera aterako naiz. Oraingoan ezkerreko norantzan metro batzuk errepidetik egin ondoren, bihurgunean berriz ere bide zaharra hartuko dut.

Errepidea bigarrenez gurutzatu

Bihurgunean errepidea utzi

Iturri eder batetara iritsiko naiz. Trokan barneraturik iturria edo iturburua dago.

Iturria

Gorago jarraitu eta berriz ere errepidera iritsiko naiz. Hau hirugarrenez gurutzatu eta eskuinetik bide zaharra jarraitu beharko da.

Errepidea gurutzatu eta eskuinetik

Mendi magaletik gora zati bat egin beharko da, altuera nahikoa irabaziz eta oraingoan errepidearen goiko partetik bide zaharrak hormaren paretik osaturiko bidetik jarraitu.

Bidea

Haitzen azpiko bidea

Panoramika

Lirioa

Azken aldapak gainditu eta mendate edo portu zaharrera iritsiko naiz, non berriz ere errepidera aterako naizen.

Portu zaharra

Errepidetik Natura Parkeko sarrera eta informazio eraikinera gerturatuko naiz.

Informazio ohola

Parkearen sarrerako zutarria

Koroaren Ondarearen parte zirenez, Urbasako Mendilerroko eta Andiako Mendilerroko mendiek berezitasun juridikoko erregimen bati eutsi diote. Araubide horren arabera, lurralde horietan nafar guztiek izan dute, antzina-antzinatik, beren abereak bazkatzera eramateko eskubidea, artzainentzat eta artaldeentzat txabolak eta apriskoak egiteko eskubidea, eta baita beren oinarrizko beharretarako egur eta zurez gozatzekoa ere.

Errege lurraldeak izateari utzi ziotenean, mendilerroak Estatuko antzinako mendien zati bihurtu ziren. 1987. urtean, Urbasa Mendilerroa eta Andia Mendilerroa otsailaren 27ko 334/1987 Errege Dekretuaren bidez transferitu ziren Nafarroako Foru Komunitatera, beste domeinu batzuekin batera.

Informazio gunea

Informazio etxera gerturatuko naiz eta bisitatu ondoren errepidea gurutzatu eta bertze aldean abiatzen den pistatik magaletik gora.

Bertze informazio ohola

Errepidearen bertze aldeko pistatik gora.

Sorosgainetik gora bideratuko naiz, mendi erpin aldera, handik jarraitzeko.

Sorosgain

Aurrerago, tontortxo batean ante batetara iritsiko naiz. Hau gainditu eta erpinetik jarraitu.

Antena

Antenatik gertu hesi bat topatuko dut, hau gainditu eta basotik jarraituko dut.

Hesia

Laminatutur eremura gerturatuko eta mendi ertzetik aurrera segi.

Laminatutur

Mendeetan zehar Urbasa eta Andia mendietan eta Limitaciones mendian natura-baliabideak (basoak eta larreak) aprobetxatuz, baliabide horiek agortzetik urrun, Parkearen aniztasuna areagotu duten habitat erdinatural berriak agertu dira.

Panoramika

Mendi erpinara gerturatzean Sakana alderako ikuspegia izango da. Koskobiloko harrobiak edonondik ikusgai direlarik.

Mendi erpinetik

Tontortxo batetara iritsi eta apurtxo bat jaitsi eta segituan Gainsol mendira iritsiko naiz.

Tontortxotik

Panoramika

Apurtxo bat aurrerago Gainsol mendira iritsiko naiz. Oraingo tontor honek buzoia du.

Gainsol

Aurrera jarraitu eta Ziordiako portu zaharreko mendatera iritsiko naiz. Metalezko ate batek haisera ematen dio jaitsierari. Itzulia ematean bertatik jaitsiko naiz Olaztira iristeko.

Ziordiako portua

Aurrera jarraituko dut mendi ertzetik. Paisai bereziak eskainiko ditu, kontutan izanda Sakana aldera zenbaitetan amildegia ageri delako.

Mendi ertzetik segi

Puntu askotan basoaren gainetik ibiliko naizenez paisai zabaletaz gozatzeko aukera izango dut. Aurrerago ataka batetara iritsiko naiz. Hau gainditu eta mendi erpinetik segi.

Ataka

Eta metro batzuk ibili ostean, maiatza paratzen duten tokira iritsiko naiz. Ziordiako herrikoek paratzen duten maiatza izango delakoan nago.

Maiatza eta euskarria

Maiatzen inguruko informazioa wikipediatik moldatua:

Maien Eguna, Maien Eguna edo Maiatzeko Jaiak bezala ere ezaguna, antzinako jatorria duen jai herrikoia da. Udaberriko ospakizun hori, normalean, hilabete horretako lehen igandearekin bat egiten zuen, eta, antzina, erritu-konnotazio totemikoak zituen udaberriko jainkoarentzat edo zuhaitzentzat, denboraren poderioz galtzen joan direnak. Maialen ospakizunak ohikoak dira Europako herrialde askotan, eta jai beraren antzeko aldaerak daude.

Jai honen jatorria feniziarren antzinako zibilizazioetatik eta heleniarrengandik dator, hauek beren jainkoak gurtzen baitzituzten, eta hauek, gizon haientzat garrantzitsuak ziren gertakizunen gorespen-festetan, urtaroen aldaketetan adibidez, adierazten zutena. Feniziar maiumearen jaiak udaberria goratzen zuen. Ohitura horiek erromatarren aurreko zibilizazio berriek bereganatu zituzten, zeltak kasu. Beltaneko jai zeltak hasiera ematen zion uda pastoraleko denboraldiari, ganadu taldeak udako larreetara eta mendietako larreetara eramaten zirenean. Hortik dator lurreko fenomenoen gurtza: lurra, itsasoa eta airea. Jaiaren jarduera nagusietako bat mendietan eta muinoetan sua piztea zen, erritual eta esanahi politikoekin.

Tradizio hori erromatarrek bereganatu zuten jainko ugari gurtzen eta gurtzen zituztenean. Maiumearen tradizio hori udaberriaren eta urteko lehen loreen etorreraren omenez ere bereganatu zuten, gaur egungo maiatzaren lehen egunari dagokion egunean.

Kristautasunak jai erlijiosoetan ezarri aurretik zeuden jai pagano ugari bereganatu ditu. Horrela, Maiatzeko Jaiarekin lotuta, Maiatzeko Gurutzea bezalako ospakizunak sortu ziren, totem sakratua sinbolo kristauarekin ordezkatuz.

Iberiar penintsulan ia eskualde guztietan ospatzen dira (Espainian zein Portugalen), eta hari nagusia maiatzaren hasieran edo osoan ospatzea da. Oro har, apirilaren 30etik maiatzaren 1erako gauean ospatzen dira Iberiar penintsulako herri askotan. Maya edo maiatza enbor edo makila garai bat da (maiatzeko zuhaitza), Europako eskualde batzuetan altxatzen edo altxatzen dena, plaza edo leku publikoan maiatzean zehar, non neska-mutilak dantzekin eta festekin dibertitzera joaten ziren. Gazteak zuhaitzera igotzeko lehiatzen ziren goiko aldera iritsi arte, non bandera bat hartu behar zuten, neskek behetik zuhaitzaren inguruan dantzan eta kantuan animatzen zituzten bitartean.

Maiatza

Panoramika maiatza dagoen tokitik

Maiatza

Oraindik aurrerago jarraitzea erabakiko dut Legunbeko haitzen aldera. Hasieran hesi baten aldamenetik igaro eta ondoren mendi ertzan sartuz eta bidea zailtasun gehiago izango dituelarik.

Hesia

Mendi ertzetik ibiltzean gora behera eta haitzen artetik ibili beharko da. Aurrerago dagoen tontor honetara igoko naiz. Ez dut aurrerago jarraituko bidea bere zailtasuna duelako eta aurrera egiteko denbora tentuz ibili behar delako.

Legunbeko haitzak

Tontorretik

Tontorrean hamaiketakoa lasai oso hartzeko aukera izango dut. Gune honetatik jende gutxi ibiltzen da eta naturaz gozatzen nengoelarik, jende gutxi dabilenez, azeri bat gerturatuko zait, inguruan bizi izango delako. Nahiko gertu izango dut, argazkiak egiteko moduko aukera izateko.

Azeria

Legunbe tontortxotik

Ibilitako mendi ertza

Mendi ertza

Tontorretik beherat egingo dut, bidexkak bilatzen, haitzen azpiko partera iristeko, hots, basora. Tarte txikia da baina bidea ez dago oso argia, beraz tentuz ibili beharra dago eta toki erosoenetatik saituz.

Behin basora jaistean, bide batetara iritsiko naiz. Oraingoan ezker aldetik jarraitu beharko dut bide oroso horretatik.

Bidera iritsi eta ezkerretik itzuli

Paisai karstikotik ibiliko naiz eta horregatik leze batetatatik ere igaroko naiz.

Paisai karstikoa

Lezea

Aurrera jarraituko dut hasieran altuera galtzen, emeki emeki. Honela bidegurutze batetara iritsiko naiz eta zuzen jarraituz berriz ere igotzen hasiko naizelarik.

Zuzen bidegurutzean

Bertze bidegurutze batetara iritsi eta zuzen igotzen jarraitu. Ez hartu eskuinetik beherantz doan bidea. Honela Ziordiko portura iritsiko naiz.

Zuzen igotzen jarriatu

Apurtxo bat gorago hesi bat topatuko dut. Hau gainditu eta segituan Ziordiako portura iritsiko naiz.

Hesia gainditu

Panoramika Portutik

Portuan

Portuan metalezko atea gainditu eta bide zahar zabaletik jaisten hasiko naiz.

Portutik beherako bide zabaletik

Bidea

Beherago bihurgune batean bidegurutze batetara iritsiko naiz. Eskuinetik jaisten jarraitu beharko dut.

Bidegurutzean eskuinetik jaisten jarraitu

Eta apurtxo bat aurrerago pista zabala utzi eta eskuinetik jaisten segi.

Eskuinetik bide zabala utziz

Bide honek magalela zeharkatzen du altuera gutxi galduz. Badirudi zura ateratzeko pista dela. Momentu batean pista erdi galdu egiten da zuraz beterik dagoelako, baina ezkerretik beherantz bidea doa.

Ezkerretik beherantz

Apurtxo bat beherago usategi bat topatuko dut, eta hona iristeko pistarekin bat egingo dut,

Usategia

Pistak altuera nahikoa galtzen doa eta bihurgune batean harrobia ikusgai izango dut.

Harrobia

Pistatik sakanara iritsiko naiz eta zuzen jarraitu beharko dut soroen artean bertze pista zabalago batetik Olaztira iristeko. Bidegurutzetik Olazti eta poligonoa ikusgai.